Elektrik Zil Tesisatı Bakım Onarım 2

Konusunun Devamı

1.2.3. Refkontak, Numaratör Bakımı ve Onarımı Yapma

Günümüzde kullanım alanını kaybetmiş, çağırma ve bildirim elemanlarından olan refkontak ve numaratör tesislerininin yerini dijital sayıcılı sıramatikler, diyafon, dahili telefon ve bilgisayar sistemine bağlı hemşire çağırma sistemleri almıştır. Az da olsa kullanılan refkontak ve numaratör tesisatlarında nasıl bakım ve onarım yapılması gerektiğini kısaca açıklayalım:

• Refkontak Tesisatı

“Çağırma Tesisatı” modülünde genişşekilde incelediğiniz refkontak devresini hatırlatalım;

Kapının Koridor Tarafı

Mp R

Şekil 1.15: Refkontak ( Işıklı çağırma ) tesisatı çalışma prensibi ve yapısı

En basit refkontak tesisatışekil 1.15’te de görüldüğü gibi, röle, iki sinyal lambası, çağırma butonu ve söndürme butonundan oluşur. Trafo besleme gerilimi, zil ve kapı kilidine göre daha fazla olup 24 volttur. Bu tesisatın, hastane, kütüphane ve çocuk bakım evleri gibi sessizliğin önemli olduğu yerlerde çağırma ve bildirim amaçlı olarak kullanıldığını daha önce öğrenmiştiniz. Kullanıcı sayısına göre genellikle üç veya beş aboneli refkontak tesisatları vardır.

• Numaratör Tesisatı

“Çağırma Tesisatı” modülünde genişşekilde incelediğiniz Numaratör devresini hatırlatalım;


Tırnak

Kullanım alanı yok denecek kadar azalan numaratör tesisatı, apartmanlarda kapıcıyı, büro, okul, yurt vb. yerlerde hizmetliyi ve taksi duraklarında taksiciyi çağırmak amacıyla kullanılır. Numaratör tesisatında bir numaratör, bir zil ve çağırıcı sayısı kadar da buton bulunur. Piyasada üç ve beş aboneli olarak satılan numaratörlerin daha fazlasına ihtiyaç duyulduğunda, bu üçlü ve beşli gruplar yan yana getirilerek değişik sayıda yeni gruplar oluşturulur.

Numaralandırma kolu

Numara Paletin çekilme yönü



Ekran

Mp

R

Refkontak ve numaratör tesisatları üzerinde olabilecek arızaları ve onarma şekillerini inceleyelim;

1.2.3.1. Bakım Yapmada Kullanılan Araç Gereçler

Örnek tesisatlarımızda (Şekil 1.15 ve Şekil 1.16) şu araç ve gereçler kullanılacaktır;

Başa çıkmamız gereken arızalar elektriki arızalar olabileceği gibi mekanik arızalar da olabilir. Mekanik arızalar kendilerini gürültülü çalışma ile veya hiç çalışmamakla belli ederler. Fakat elektriksel arızaları tesbit etmek biraz daha zordur. Elektriksel arızaları bulmada çok kullanışlı aletlerden biride seri lambalardır.

1.2.3.2. İşlem Sırası

• Durum muayenelerini yapınız.
• Zayıf akım tesisatını (Refkontak ve numaratör) besleyen transformatörün sigortasını kontrol ediniz.
• Tesisatı besleyen trafonun çıkış (sekonder) uçlarını açarak transformatör çıkış gerilimini ölçünüz.
• Refkontak röle kontaklarında kısa devre ve gerilim kontrolleri yapınız. (Resim 1.6)
• Refkontak sinyal lambalarının sağlamlığını kontrol ediniz. (Resim 1.7)
• Numaratör palet ve bobinlerinin sağlamlığını kontrol ederek, zil uçlarına giden bobin ortak uçlarını köprüleyiniz. (Resim 1.8)
• Refkontak ve numaratör butonlarından kısa devre kontrolü yapınız, bağlantıları kontrol ediniz.
• Ek kutularında kısa devre ve kopukluk kontrollerini yapınız.
• Bakım ve onarım çalışması yaptığınız tesisatları çalıştırarak teslimatını yapınız. Yaptığınız faaliyetleri bir rapor halinde kayıt altına alınız.
• 
• 
• 1.2.3.3. Dikkat Edilecek Hususlar
  
  • Refkontak, röle, lamba, çağırma ve söndürme butonlarının üst kapaklarını sökerken dikkatli olunuz, neyi nereden söktüğünüzü iyi belirleyiniz. Söktüğünüz parçaları kaybolmamaları için uygun bir yerde muhafaza ediniz.
  • Kablo uçlarını çok fazla açmayınız. Kabloları vidalara taktığınızda açıkta iletken kısım kalmamasına dikkat ediniz.
  • Vidaları çok fazla sıkmamaya dikkat ediniz. İletken ve diğer elemanlara zarar verebilirsiniz.
  • Butonlardan gelen kabloları karıştırmamaya dikkat ediniz.
• 1.3. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği
  
  • Elektrik zayıf akım tesisleri: Normal durumlarda, insanlar ve eşyalar için tehlikeli olan akımların meydana gelmediği tesislerdir.
  • Zil transformatörleri üzerinde hiçbir şekilde aydınlatma yapılmamalı ve bunların devresi ayrı bir sigorta ile korunmalıdır
  • Küçük gerilimli devrelerin iletkenleri öteki devrelerden ayrı çekilmelidir.
• 1.4. Bayındırlık Bakanlığı Genel Teknik Şartnamesi
  
  • Tesisat, PVC boru içerisinde plastik izoleli, en az 0,75 mm2 lik iletkenlerle sıva altına yapılacaktır.
  • İletken bağlantıları uygun nitelikteki lüstür klemensler ile yapılacaktır.
• Zayıf Akım Elektrik Tesisatı
  
  Kapı zili ve kapı otomatiği tesisatı
  
  1-Kapı zili tesisatı, PVC boru içerisinde, plastik izoleli, en az 0,75 mm2 lik iletkenlerle sıva altı olarak yapılacaktır. Tesisat müstakil bir sigortaya bağlı 220/8 voltluk bir transformatör ile beslenecektir. Apartmanlarda, dış kapı zil butonları düşey veya yatay zil panelleri üzerinde toplanacak, panel üzerindeki butonlarda isim yazılacak bölüm bulunacak ve şeffaf muhafazalı olacaktır. Paneller, dış ortam şartlarına dayanıklı malzemeden ve etanş olacaktır.
  
  2-Kapı otomatiği tesisatı, PVC boru içerisinde, plastik izoleli, en az 0,75 mm2 lik iletkenlerle sıva altı olarak yapılacaktır. Tesisat, kapı zilinde mevcut 220/8 voltluk tranformatörden beslenecektir. Transformatör, tesadüfi dokunmaya karşı korunmalı olacaktır.
  
  Işıklı ve numaratörlü çağırma tesisatı
  
  1-Tesisat, PVC boru içerisinde plastik izoleli, en az 0,75 mm2 lik iletkenlerle sıva altına yapılacaktır.
  
  2-İletken bağlantıları uygun nitelikteki klemensler ile yapılacaktır.
  
  3-Vızıltılar, sesleri hafif olacak şekilde hizmet personelinin bulunduğu yere veya koridora konulacaktır.
  
  4-Çağırma lamba glopları, şeffaf, yarım yuvarlak, dış çapları yaklaşık 100 mm. olacaktır. Glopların içinde 24 V, 5 W.lık bir ampul bulunacaktır. Transformatörden en uzakta bulunan çağırma ve pilot lambalarında gerilim düşümü % 10’u geçmeyecektir.
  
  5-Her bir kısım için en yakında bulunan tevzi tablosu içinde 220/24 V. ve en az 50 W.lık bir transformatör konulacak, müstakil sigortaları ile giriş ve çıkışı emniyet altına alınacak, tesadüfi dokunmalara karşı korunmalı olacaktır.
  
  6-Söndürme düğmeleri, dört köşe veya yuvarlak, sıva altına uygun olacaktır. Söndürme düğmesi, kapının açılış yönünün ters istikametindeki duvara ve kapı kenarına yakın yere konulacaktır. Zorunlu hallerde ölçüleri aynı olmak kaydı ile duvarın dış yüzeyinde, kapının uygun tarafına konulabilecektir.
  
  7-Çağırma butonları, prizler ile yan yana bulunduklarında aynı seviyede, aydınlatma sortileri anahtarların yanında bulunduğu takdirde anahtarlar ile aynı seviyede, müstakil kullanıldığı takdirde yerden 80 cm. yükseklikte olacaktır.
  
  8-Vızıltı, çağırma butonlarına basıldığı sürece ses verecek, butona basmaya devam edilmediği sürece susacaktır. Çağırma lambası, söndürme düğmesine basılıncaya kadar yanacaktır.
  
  9-Aynı hacimde birden fazla ışıklı veya numaratörlü çağırma butonu bulunduğu takdirde, birincisi normal, diğerleri paralel çağırma sortisi olarak anılacaktır.
  
  10-Numaratör tablosuna ait zil sortisi tesisatı, ışıklı sinyal tesisatında belirtilen esaslara göre yapılacaktır. Numaratör ve zil, hizmet personelinin bulunduğu mekana monte edilecektir.
  
  11-Pilot lambaları, ara bölmelerden dolayı koridorun bir ucundan öteki ucuna kadar görünmesi mümkün olmayan yerlere konulacak ve bu bölümdeki lambalarla birlikte yanacaktır.
  
  12-Meşgul (girilmez) uyarı tesisatı, (M) tipi armatür ile bir çağırma sortisinden teşekkül edecektir.
  
  13-Tesisatta kullanılacak örgülü iletkenlerin uçlarında teller birbirlerine lehimlenecektir.
  
  Milli Eğitim Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığından:
  
  ELEKTRİK İLE İLGİLİ FEN ADAMLARININ YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
  
  • Fen Adamlarının Gruplandırılması
  
  Madde 3-Elektrik ile ilgili fen adamları, gördükleri mesleki ve teknik öğrenim seviyelerine göre aşağıdaki gruplara ayrılırlar;
  
  Grup En az 3 veya 4 yıl yüksek teknik öğrenim görenler.
  
  Grup
  
  En az 2 yıllık yüksek teknik öğrenim görenler ile ortaokuldan sonra en az 4 veya 5 yıl mesleki ve teknik öğrenim görenler.
  
  3. Grup
  
  En az lise dengi mesleki ve teknik öğrenim görenler, lise mezunu olup bir öğrenim yılı süreyle Bakanlıkların açmış olduğu kursları başarı ile tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitimi Kanununun öngördüğü sonucu ustalık belgesi alanlar.
  
  • Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Görev, Yetki ve Sorumlulukları
  
  Madde 4-Elektrikle ilgili fen adamlarının görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
  
  1. Grup
  
  a) (Değişik: 3.2.1990/20422 R.G.) Elektrik iç tesisi plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve imzalanması işleri:
  
  Bağlantı gücü 50 KW’a kadar olan binaların elektrik iç tesisleri,
  
  b) Elektrik iç tesisi yapım işleri:
  
  Bağlantı gücü 150 KW, 400 Volta kadar tesisler,
  
  c) İşletme ve bakım işleri:
  
  Bağlantı gücü 1500 KW’a kadar (35 KW dahil) tesisler
  
  d) Muayene ve kabul işleri:
  
  Kendileri tarafından yapılan tesislerin bakım, muayene bağlantı ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması işlerinde yetkilidirler.
  
  2 . Grup
  
  a) (Değişik: 3.2.1990/20422) R.G.) Elektrik iç tesisi plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve imzalanması işleri:
  
  Bağlantı gücü 30 KW’a kadar olan binaların elektrik iç tesisleri,
  
  b) Elektrik iç tesisi yapım işleri:
  
  Bağlantı gücü 125 KW, 400 Volta kadar tesisler, c) İşletme ve bakım işleri;
  
  Bağlantı gücü 1000 KW’a kadar (35 KW dahil) tesisler,
  
  d) Muayene ve kabul işleri:
  
  Kendileri tarafından yapılan tesislerin bakım, muayene, bağlantı ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması işlerinde yetkilidirler.
  
  3 .Grup
  
  a) (Değişik: 3.2.1990/20422) Elektrik iç tesisi plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve imzalanması işleri:
  
  Bağlantı gücü 16 KW’a kadar olan binaların elektrik iç tesisleri,
  
  b) Elektrik iç tesisi yapım işleri,
  
  Bağlantı gücü 75 KW, 400 Volta kadar tesisler,
  
  c) İşletme ve bakım işleri:
  
  Bağlantı gücü 500 KW, 400 Volta kadar tesisler,
  
  d) Muayene ve kabul işleri:
  
  Kendileri tarafından yapılan tesislerin bakım, muayene, bağlantı ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması işlerinde yetkilidirler.
  
  HABERLEŞME TESİSATI BAKIM ONARIM
  
  2.1. Bakım ve Onarım Yapma
  
  Teknolojide elektronik ve bilgisayar alanındaki gelişmeler, sistem-cihazların her geçen gün daha karmaşık ve hassas olmasını sağlamaktadır. Test metotları ve teknikleri de ileri teknoloji paralelinde geliştirilmez ise, kullanım ve bakım-onarım esnasında hataların yapılmasına sebep olacaktır. Dolayısıyla ciddi ekonomik kayıplar oluşacaktır. Haberleşme ve bildirim tesisatları günümüzde ileri teknoloji ile yapıldığına göre, bu konudaki gelişmeleri yakından takip etmek tesisat arıza tespiti ve bakım-onarım faaliyetleri için son derece önemlidir.
  
  Çağırma tesisatları için bahsettiğimiz bakım ve onarım faaliyetleri haberleşme ve bildirim tesisatları için de geçerlidir.
  
  2.1.1. Sesli veya Görüntülü Haberleşme Tesisatı Bakımı ve Onarımını Yapma
  
  Kullanım alanı çok geniş olan iç haberleşme sistemidir. İki kişinin karşılıklı konuşmasını sağladığı, görüntülü ve sesli kapı konuşma sistemlerine kısaca diyafon adı verilmiştir. Fakat bu tesisatlar sadece iki kişinin haberleşeceği tesisatlar değildir. Ana istasyonla ikiden fazla kişi de karşılıklı görüşme yapabilir. Odadan odaya, yakın evler arası ve apartmanlarda ana giriş kapısı ile daire arasında görüşme sağlanır. Günümüzde daha gelişmiş sistemler kullanılmaya başlanmıştır. Sadece sesli değil, görüntülü iç haberleşme sistemleri de kullanıma sunulmuştur. Firmalar, farklı kullanıma sahip sistemler üretirken, ürünlerinin bağlantışemalarını da kablo renk kodlarıyla beraber piyasaya sunmaktadırlar. Tesisat bakım onarımcılar olarak bizlere düşen görev; kullanacağımız sistemin proje ve bağlantışemasını iyi okuyup, devre takibini buna göre yapmaktır.
  
  Şimdi klasik bir diyafon sistemi ile konuyu incelemeye başlayalım;
• 
• Sesli ve görüntülü sistemler çok çeşitlidir; Kapıcılı ve kapıcısız sistemler, renkli görüntülü telefonlu sistemler, sadece sesli diyafonlar, sesli ve görüntülü diyafonlar. Santralli ve santralsiz sistemlerde bağlantılar farklıdır. Merkezi santral ünitesine sahip tesisatlarda bağlantılar, üretici firma tarafından verilen bağlantışemasına uygun yapılmalıdır.
• 
• Apartmanlarda kullanılan diyafon tesisi genel olarak, sistem santrali, ışıklı dış kapı konuşma paneli, daire içi interkom ünitesi (konuşma ünitesi) ve güç kaynağından oluşur.
  
  Merkezi santral ünitesi içerisinde bulunan güç kaynağı, şebeke gerilimini (AC-220 V.), sistemin çalışmasını sağlamak için DC-15 V., DC-12 V. (üretici firmaların ürünlerine göre değişmektedir) regüleli gerilime dönüştürür. Bu devre üzerinde koruma sigortası bulunur.
  
  Çok daireli apartmanlarda, görüntülü interkom sistemleri kullanılmaktadır. Bu sistem, monitör ile kameralı dış panodan oluşur ve 12 V. DC. gerilimle çalışır.
  
  Şekil 2.1’ de görüldüğü gibi bu tesisatlarda hangi kablonun nereye bağlanacağı renk kodları ile birlikte devre şemasında verilmektedir. Şekil 2.2’de ise elemanların nasıl bağlandıkları görülüyor.
• 
• Şimdi, görüntülü telefonlu konuşma sistemlerine örnek şemalar verelim

2.1.1.1. Bakım Yapmada Kullanılan Araç Gereçler

Örnek tesisatımızda (Şekil 2.1) şu araç ve gereçler kullanılacaktır;

• DT8 Ekranlı Diyafon Kablosu: Bu ekranlanmış (Blendajlı) diyafon kabloları, bina içi tesisatlarda dahili haberleşme ve ses sistemlerinde ve de diyafon sistemlerinde kullanılır. Üzerindeki ekran (blendaj, metal kılıf) kablonun dış sinyallerden etkilenmemesini ve bu kablo üzerinden geçen sinyallerin diğer

2.1.1.2. İşlem Sırası

Zil tesisatında anlatılan işlem sırasını takip ederiz. Kısaca hatırlayalım;

• Durum muayenelerini yapınız.
• Haberleşme tesisatını besleyen merkezi santral ünitesinin sigortasını ve gerilimini kontrol ediniz.
• Devrenizde harici transformatör varsa giriş ve çıkış gerilimlerini kontrol etmelisiniz.
• Her zaman devre şemasındaki akım yolunu takip ediniz.
• Bağlantışemasına göre; sistem santralinin bağlantılarını kontrol ediniz.
• Santral klemenslerindeki bağlantılarda, kabloların renk kodlarından yararlanınız.
• Daire içi konuşma ünitelerinde (interkom), kablo gerilimlerini ölçünüz ve bağlantıların doğru olup olmadığını kontrol ediniz.
• Dış kapı zil buton panelindeki her daire için gelen kabloların gerilimlerini ölçerek, bağlantıların doğru olduğundan emin olunuz.
• Devredeki bütün diyafon hoparlörlerinin sağlamlığını kontrol ediniz.
• Buatlarda kablo kırılması, ek yerlerinde zedelenme ve yanlış eklemeler varsa onarınız.
• Buatlarda kısa devre kontrolü yapınız.
• Bakım ve onarım çalışması yaptığınız tesisatları çalıştırarak teslimatını yapınız. Yaptığınız faaliyetleri bir rapor halinde kayıt altına alınız.

2.1.1.3. Dikkat Edilecek Hususlar

• Kablo uçlarını 5 mm’den fazla sıyırmayınız. Bağlantı vidalarına uçların tamamını yerleştiriniz.
• Kabloları vidalara bağlarken vida sıkma yönünde bağlayınız
• Montaj yaparken, kablo renkleri ile terminal renklerinin birbiriyle uyuşmasına dikkat ediniz.
• Buton bağlantılarını yaparken katlardan gelen kabloları karıştırmamak için dikkatli olunuz.
• Zil panelini direk yağmur suyuna maruz kalmayacak şekilde monte ediniz.
• Montaj sırasında uygun uçlu tornavida kullanmaya özen gösteriniz.
• Devre şemasında bazı bağlantılar için özel kablo bağlanılması istenebilir, dikkat ediniz.

Aranan Bazı kelimeler: kapı zil tesisatı şeması, inşaat halindeyken elektrik tesisatı nasıl çekilir, topraklama nasıl yapılır, binada elektrik panosu, elektrikçi sustası nasıl çekilir, tesisat örnek web siteleri, binaya elektrik nasıl döşenir, ev elektrik tesisat bilgisi, dış kapı mandalları ayarı nasıl yapılır, araçların elektrik bakımları nasıl yapılır, kapı otomatiği iç yapısı, problemin PLC programı yapılırken, zil devresi şeması, kapı otomatiği montajı nasıl yapılır, megafon tesisatı nasıl yapılır, inşaat elektrik tesisatı nasıl yapılır, elektrik tesisatta kaçak, diafonlu zil tesisatı, elektrik mp nedir, oda lambası ve gece lambası ikili anahtarla nasıl yapılır, yapı kuvvet tesisatı bakım onarımı, quick test 220 volt priz,catv hat tekrarlayici hattan beslemeli, priz tesisatı bakım onarımı, nemli yer katlı bina elektrik tesisat projesi, haberleşme ve bildirim tesisatları, elektrik aksami yillik bakim teknik şartname, 3lü fiş bağlantıları, nemli yer tesisatı yapımı, elektrik tesisatında güç tespit yöntemleri, 3 KATLI BİNA ZİL ŞEMASI, priz tesisatı bakım ve onarımı, hastane işıklı ve